Hàng hóa là thành phẩm chính của mọi ngành nghề. Một đất nước phát triển là luôn đảm bảo hàng hóa sản xuất và xuất khẩu. Hàng hóa còn là vật phẩm trao đổi giữa các cá nhân và doanh nghiệp. Vậy cụ thể thì hàng hóa là gì và hàng hóa có hai thuộc tính là gì? Những thuộc tính của hàng hoá? Cùng chúng tôi tìm hiểu những kiến thức này trong bài viết dưới đây ngay nào!
Hàng hóa là gì?
Hàng hóa là sản phẩm của các ngành nghề lao động dùng để thỏa mãn nhu cầu sử dụng của người dùng hoặc nhu cầu mua bán kinh doanh. Hàng hóa có thể là hữu hình (sản phẩm) hoặc vô hình (dịch vụ).
Khi nghiên cứu phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, Marx bắt đầu bằng việc phân tích hàng hóa. Những lý do bắt nguồn cho điều này được nêu lên như sau:
- Thứ nhất, hàng hóa là hình thức làm giàu phổ biến nhất trong các xã hội tư bản. Karl Marx viết: “Trong một xã hội do phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa thống trị, của cải xã hội xuất hiện như một thứ ‘hàng hóa khổng lồ’.
- Thứ hai, hàng hoá là hình thức cơ bản của của cải, là tế bào kinh tế chứa mầm mống của mọi mâu thuẫn của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.
- Thứ ba, phân tích hàng hóa là phân tích giá trị – cơ sở để phân tích tất cả các phạm trù kinh tế và chính trị của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Nếu không có sự phân tích này thì không thể hiểu và phân tích giá trị thặng dư là phạm trù cơ bản của chủ nghĩa tư bản cũng như các phạm trù khác như lợi nhuận, lợi tức, địa tô,…
Hai thuộc tính của hàng hoá là gì?
1. Giá trị sử dụng
Khi một vật là hàng hoá thì nó phải có giá trị sử dụng. Tuy nhiên không phải mọi vậy có giá trị sử dụng đều được coi là hàng hóa. Ví dụ, không khí rất quan trọng đối với sự sống của con người nhưng không phải hàng hóa. Nước suối và trái cây dại cũng có giá trị nhưng không phải hàng hóa. Vì vậy, một vật được coi là hàng hóa thì giá trị sử dụng của nó phải là thứ được sản xuất ra để mua bán, trao đổi. Có thể hiểu là vật đó phải có giá trị để trao đổi. Trong kinh tế học hàng hoá, giá trị sử dụng là vật mang giá trị trao đổi.
Giá trị sử dụng là công dụng, tác dụng của một vật phẩm để thoả mãn một nhu cầu cụ thể nào đó của con người. Ví dụ: giá trị sử dụng của gạo được dùng để ăn, vải dùng để mặc, sắt thép để chế tạo máy móc thiết bị, xăng dầu để sản xuất nguyên liệu,… và thậm chí mỗi vật phẩm có thể có nhiều thuộc tính tự nhiên khác nên có nhiều công dụng khác nhau. Gạo ngoài công dụng để nấu cơm còn có thể dùng làm nguyên liệu trong công nghiệp chế biến rượu, bia, cồn y tế.
Đối với giá trị sử dụng của hàng hóa, ta có các đặc điểm sau:
- Giá trị sử dụng được quyết định bởi thuộc tính tự nhiên của hàng hoá
Hàng hóa không nhất định chỉ có duy nhất một giá trị sử dụng. Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, con người đã phát hiện hoặc chế tạo ra nhiều thuộc tính mới khác nhau của hàng hóa và sử dụng chúng cho nhiều mục đích khác nhau.
- Giá trị sử dụng là một phạm trù vĩnh viễn vì nó tồn tại trong mọi phương thức, mọi hình thức tổ chức sản xuất.
- Giá trị sử dụng không phải dành cho bản thân người sản xuất hàng hoá mà cho người tiêu dùng (xã hội). Người mua có quyền sở hữu và sử dụng hàng hóa cho các mục đích riêng của mình. Nói cách khác, sản phẩm, hàng hóa đáp ứng nhu cầu sử dụng của xã hội.
2. Giá trị của hàng hóa
Để hiểu về giá trị hàng hóa, trước tiên cần phải bắt đầu từ giá trị trao đổi. “Giá trị trao đổi trước hết xuất hiện như một quan hệ định lượng, là tỷ lệ mà một giá trị sử dụng này được trao đổi cho một giá trị sử dụng khác” Karl Marx viết.
Trước hết, để người đọc hiểu rõ hơn về khái niệm này, chúng tôi đưa ra một ví dụ đơn giản như sau:
Giả sử một con gà đổi được 10 kg táo. Tức là gà và táo là vật mang giá trị trao đổi. Trong trường hợp này có hai vấn đề nảy sinh. Thứ nhất: Tại sao gà và táo là hai mặt hàng có giá trị sử dụng khác nhau lại có thể trao đổi với nhau? Thứ hai: Tại sao phải giao dịch ở một tỷ lệ nhất định 1:10?
Cụ thể, trong ví dụ này, chi phí lao động của người nông dân nuôi gà sẽ bằng chi phí lao động của người trồng táo. Nói cách khác, thời gian lao động xã hội cần thiết để nuôi gà sẽ bằng thời gian lao động xã hội cần thiết để trồng 10kg táo. Từ đó 1 con gà tương đương với 10kg táo.
Một ví dụ đơn giản khác: 1m vải = 10kg thóc
Câu hỏi đặt ra ở đây là tại sao thóc và vải là hai mặt hàng có giá trị sử dụng khác nhau lại có thể hoán đổi cho nhau và theo một tỷ lệ nhất định? Khi trao đổi được hai mặt hàng khác nhau là vải và thóc thì chúng phải có điểm chung. Điểm chung không phải là giá trị sử dụng, tuy giá trị sử dụng khác nhau nhưng đó là điều kiện cần để trao đổi. Tuy nhiên, điểm chung này phải tồn tại ở cả hai mặt hàng. Bỏ giá trị sử dụng của sản phẩm ra, chúng chỉ có một điểm chung là đều là sản phẩm của lao động. Để sản xuất vải và gạo, cả nông dân và người nghệ nhân đều phải mất công sức lao động để sản xuất ra chúng. Giá nhân công là cơ sở chung để so sánh và trao đổi vải và thóc.
Việc phải trao đổi chúng theo một tỷ lệ nhất định (1m vải = 10kg gạo) vì lao động hao phí trong sản xuất 1m vải vải bằng hao phí lao động sản xuất 10kg gạo. Sức lao động đã bỏ ra để sản xuất ra hàng hoá ẩn bên trong hàng hoá chính là giá trị của hàng hoá đó. Từ những phân tích trên, rút ra kết luận rằng giá trị là kết tinh lao động xã hội của người sản xuất hàng hoá ra hàng hoá.
Mối quan hệ liên quan của hai thuộc tính hàng hóa
Có hai thuộc tính thống nhất và đối lập với nhau của hàng hóa. Để trả lời cho câu hỏi vì sao hàng hóa có 2 thuộc tính là gì và mối liên hệ giữa chúng ra sao? Chúng ta sẽ phân tích từng điểm một:
Thống nhất:
Hai thuộc tính này cùng tồn tại đồng thời trong một hàng hoá. Nếu một vật có giá trị sử dụng (có thể thỏa mãn một nhu cầu nào đó của con người và xã hội) nhưng lại không có giá trị (không có kết tinh từ lao động, không do lao động tạo ra) giống như không khí tự nhiên thì sẽ không phải là hàng hoá. Mà ngược lại, một vật có giá trị (tức là có lao động kết tinh) nhưng không có giá trị sử dụng (tức là không thể thoả mãn nhu cầu nào của con người, xã hội) cũng không thể trở thành hàng hoá được.
Đối lập:
Thứ nhất, theo giá trị sử dụng, các mặt hàng khác nhau về chất lượng như quần áo, thép, gạo,… Nhưng ngược lại, với tư cách là giá trị, hàng hoá giống nhau về chất và đều là “sự thống nhất của lao động”, kết tinh của lao động, hay lao động tạo ra nó.
Thứ hai, các quá trình thực hiện giá trị và sử dụng giá trị tách biệt nhau về không gian và thời gian.
Lấy các giá trị trong trường hợp vòng lặp lưu thông và thực hiện trước tiên. Giá trị sử dụng chỉ được thực hiện sau lĩnh vực tiêu dùng. Người sản xuất quan tâm đến giá trị nhưng để thực hiện mục đích của giá trị thì còn phải quan tâm đến giá trị sử dụng. Còn người tiêu dùng quan tâm đến giá trị sử dụng để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Nhưng nếu muốn có giá trị sử dụng thì họ phải trả giá trị cho người sản xuất tạo ra nó. Nếu không thực hiện điều đó thì sẽ không có giá trị sử dụng. Mâu thuẫn giữa giá trị sử dụng và giá trị hàng hóa cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến các khủng hoảng do sản xuất thừa.
Tổng kết
Như đã được nêu ở trên hàng hóa có hai thuộc tính là Giá trị và Giá trị sử dụng. Hai thuộc tính này bắt buộc phải có trong hàng hóa nếu không có một trong hai giá trị này thì đó không thể coi là hàng hóa. Trên đây là bài viết giải thích Hàng hóa có hai thuộc tính là gì? Hàng hóa có những thuộc tính nào? Hy vọng những kiến thức chúng tôi cung cấp hữu ích với bạn.
